Buğday insanın buralara gelmesinde rol almış olmazsa olmaz bir besin kaynağıdır. Yabani atalarından evcilleştirilmesi ve düzenli ekilip üretilmeye başlanması binlerce sene önce Mezopotamya’da mümkün olmuştur. Buğday tarımı, düzenli besin kaynağı olması yanı sıra depolanabilmesi özelliği nedeniyle insan nüfusunun artmasına olanak sağlamıştır. Bunun yanı sıra artan besin üretimi insanların tümünün bu işle ilgilenmesine gerek bırakmamıştır.
İnsan nüfusu arttıkça karmaşıklaşan ilişkiler için bürokrasi, çeşitlenen gereksinimler için zanaatkarlar ortaya çıkmış ve insan, sosyal bir varlık olmaya doğru hızlanan bir yola koyulmuştur.
İnsanlığın buraya gelmesine olanak sağlayan Buğday, buradan da geriye gitmesine yol açacak gibi duruyor. Dünyadaki beslenmenin %60’dan fazlasını buğday karşılamaktadır. Bu nedenle beslenmede stratejik bir öneme sahiptir. Son yıllarda küresel ısınmanın iklimde uç verdiği kuraklı ve sel etkileri sonucu buğday üretiminde büyük dalgalanmalar vardır.
Bir yıl önce Rusya’yı ve ABD’yi vuran kuraklık buğday ve mısır üretiminde büyük düşüşlere yol açmış, karına kar katmak için pusuda bekleyen sermayenin bu durumdan yararlanmak için yaptığı spekülatif davranışlar sonrasında fiyatı neredeyse ikiye katlanmıştır.
Bu sene bahar aylarında dünyanın değişik yerlerinde hüküm süren kuraklık buğday üretimini düşürürken her şeyin iyi gittiği düşünülen yerlerde ise hasada yakın zamanlarda görülen aşırı yağışlar yine üretim düşüşüne yol açmıştır.
Dünya buğday stoklarını her geçen yıl eritmektedir. Küresel ısınmanın etkileri daha da güçlü hissedildikçe bu stoklar bitecek, tüketime yetemeyen buğday üretimi nedeniyle açlık sadece çok yoksul ülkelerdeki yoksulların kaderi olmaktan çıkacaktır.
Cumhuriyet Gazetesi’nin, “Buğday Tükeniyor” başlıklı haberinde Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar şunları söylüyor: “Türkiye’de olumsuz hava koşullarından dolayı buğday üretiminin Türkiye İstatistik Kurumu’nun tahminlerinde, geçen yıla göre yüzde 7,8 azalış göstererek 20,1 milyon tona gerilemesi beklenmektedir”.
Ve devam ediyor: “Buğday fiyatının geçen yıla göre dünya genelinde 24,6, Türkiye’de ise yüzde 16,3 arttığına işaret ederek “Sezon içinde görülen fiyatlardaki bu artış ABD vadeli buğday piyasası sözleşmelerinde de kendini gösteriyor. Aralık 2012 ve Mayıs 2013 arasındaki sözleşmelerdeki fiyat artışı yaklaşık yüzde 5’tir. Dünya buğday fiyatlarındaki bu artış, dünya ticaretini negatif yönde etkileyecek. Artan dünya fiyatları ve azalan üretimden dolayı dünya buğday tüketiminin azalacağı öngörüsü yıl sonunda dünya buğday stoklarının düşecek. Stokların düşmesi beklentisi yıl içinde fiyatlara olan baskıyı yukarı yönde hissettirecek”
Buğday üretiminde dünyada 10., ihracatta 8. olan ülkemiz yöneticilerinin bu gerçekler ışığında davranıp gerekli önlemleri alması insanımızın açlıkla karşı karşıya kalma olasılığını azaltacak en azından geciktirecektir.
Tamamen ortadan kaldıramayacaktır, çünkü küresel ısınma devam ediyor ve ufukta onu durduracak küresel ciddi bir önlem çabası gözükmemektedir.

Dr. Nedim İnce
Mersin / 20. 12. 2012