Makine tanımını Vikipedi şu şekilde yapmaktadır: Herhangi bir enerji türünü başka bir enerjiye dönüştürmek, belli bir güçten yararlanarak bir işi yapmak veya etki oluşturmak için dişliler, yataklar ve miller gibi çeşitli makine elemanlarından oluşan düzenekler bütünü. Herhangi bir mekanik parçası olmayan elektronik veya organik aygıtlara da makine kapsamındadır.
Buhar gücünün, ardından petrolün ve neredeyse eş zamanlı elektriğin enerji kaynağı olarak kullanılması insanlık tarihinde çok kısa bir zamana denk düşer, dolayısıyla makineyle tanışması da çok yeni sayılır.
Makine, dönüştürdüğü enerjiden elde ettiği kapasite ile insan yaşamını kolaylaştırmış, doğadan çok daha fazla yararlanmasına olanak sağlamış, yaşam kalitesini hızlıca arttırmıştır.
Teknolojik gelişmenin neredeyse geometrik hıza pabuç bırakmayacak bir sürate ulaşması makineleri çeşitlendirdikçe, hayatta nüfuz etmediği alan seyrekleşmiştir.
Bilgisayar teknolojisinin bulunması, geliştirilip yaygınlaştırılması yeni bir durumla tanıştırdı insanları: otomasyon.
Neredeyse bilgisayarla aynı zamanda keşfedilen internet, onunla paralel gelişip yaygınlaşarak otomasyonu hayal edilemeyecek yerlere kadar soktu.
Bunun tipik somut örneklerinden biri bankamatiklerdir. Bilgisayardan internet aracılığı ile yapılan banka işlemleri yanı sıra, alışverişler, rezervasyonlar, başvurular ve daha aklıma gelmeyen onlarca işlem yine örnekler arasındadır.
Bunun sonucunda makine ile iş yapmak artık bunun eğitimini almış bir uzmana ihtiyacı ortadan kaldırmakta, önceleri sıradan insan için makineyle uzman insan üzerinden olan ilişki, yüz yüze hale gelmektedir. Ve insanla yüz yüze gelmeyi gerektiren bir alan daha yaşamdan çekilmekte, insanın yanlızlığına bir dirhem katkı da buradan olmaktadır.
Artık insanlar bir uzmanın yardımı olmadan, o uzman yerine geçerek kendi işlerini makine karşısına geçerek yapmaya çalışmaktadır: birçok sıkıntı yaşayarak, zaman zaman öfke nöbetleri geçirerek…
Özellikle bilgisayar ve internet teknolojisi ile sonradan tanışmış, ilk bankamatiklerde işlem yapabilmek için dakikalarca uğraşmış, yardımlar almış orta yaş ve üzeri olanlar bundan daha da mustariptir. Makinelerin akıllı olması, her adımda ne yapılacağını söylemesi, yanlışları düzeltme yollarını göstermesi sıkıntıları azaltsa, öfke nöbetlerini seyrekleştirse de tam ortadan kaldırmamaktadır:
1. Sonradan öğrenilen bu teknolojiye tam hakim olmak mümkün gözükmemektedir
2. Bu makinelerde aynı işlemi kullanma sıklığı öğrenme eğrisinin tamamlanmasını engellemekte ya da çok yavaşlatmakta ve uzmanlaşmayı engellemektedir.
İnsanın makineyle dansı sermayenin maliyetini düşürürken; sunduğu kolaylık karşılığında makine kullanma eğitimi vermek zorunda olduğu bir çalışandan kurtulmakta, ücretlerin düşük tutulmasının vesilelerinden biri olan işsizler ordusu bir çıt daha büyümektedir.
Ve sıkıntılarına, öfke nöbetlerine eklenen, eksilmiş bir insan ilişkisinin beslediği yalnızlık duygusu, insanın yanına kar kalmaktadır.
Dr. Nedim İnce
12. 07. 2014 / Altınoluk