Ülkemiz ve dünya eşsiz bir değerini daha yitirdi. Server Tanilli 80 yaşında arkasında bir külliyat bırakarak ve örnek bir aydın yaşantısının nasıl olacağını ömrünün her anında göstererek aramızdan ayrıldı.
Eserlerini acımıza bal eyleyip ışık saçtığı yoldan yürüyerek ona karşı olan sorumluluğumuz bir nebze yerine getirebiliriz.
2009 Ocak ayında onu yakından tanıma mutluluğuna eriştim. Paylaşılan 5–6 saatlik zaman dilimindeki yaşadıklarım, sıcaklığında eksilme olmadan anılarımda eşsiz bir yerde korunmaktadır.
Karşılaşmanın hemen ardından kaleme aldığım ve 20 Ocak 2009 yılında yayımlanan kendisi ile ilgili yazıyı sizlerle tekrar paylaşmak istiyorum.
“18 Mart 1931 yılında bir memur çocuğu olarak doğan Server Tanilli, ilkokul çağlarında babasının görev yaptığı Kars’ta köy enstitülü öğrencilerle içli dışlı olup sosyal hayata ilgisinin ilk tohumlarını ekmişti yaşamına.
İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitirdikten sonra üretmenin ve öğretmenin dayanılmaz çekiciliği onu akademik yaşama aldı. Doktorasından sonra Paris Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde geçirdiği iki yıl ardından döndüğü ülkesinde doçent oldu.
Başlangıçta Anayasa Hukuku dersleri verirken daha sonra bir başyapıt olarak kitaplaşan “Uygarlık Tarihi” derslerini vermeye başladı. Bu ders notları nedeniyle yargılandı ve beraat etti. Aydın kişiliği, üretkenliği, siyasi duruşu o dönemde birçok aydın gibi faşist çetelerin hedefi olmasına neden oldu.
Server Tanilli 7 Nisan 1978 günü uğradığı silahlı saldırı sonucunda ağır yaralandı. Mücadeleci kişiliğine eklenen olağan üstü tıbbi çabalar hayatta kalmasını sağladı. Ancak omurilik yaralanması nedeniyle belden aşağısı felç oldu. Artık ayakları tekerlekli sandalye idi.
Yaşadığı saldırı ve mirası sakatlık, üretme ve öğretme azmini daha da biledi. Fransa’da Strasbourg’da Türk Dili Enstitüsü’nde, emekli olduğu 1996 yılına kadar dersler vermeye devam etti.
Aydınlanmanın yılmaz savunucusu olan Server Tanilli, öğretmenliği yanında yazarlık vasfı ile de onlarca kitap yazdı. Uygarlık Tarihi ile Devlet ve Demokrasi benin için başyapıtlarıdır. Tarih ve felsefe onun temel ilgi alanları oldu ve olmaya devam etmektedir.
Server Tanilli öğretmek ve kitap yazmakla da yetinmiyor. Cumhuriyet gazetesinde senelerce köşe yazısı kaleme alarak günlük gelişmeleri eşsiz aklının imbiğinden damıtarak bizlere aktarıyor.
Fransa’da yaşamasına rağmen ona sık sık ülkesinin bir köşesinde rastlarsınız. Konferansları, panelleri, kitap fuarlarındaki söyleşileri, bildiklerini, düşündüklerini insanlarla doğrudan paylaştığı alanlar olarak değerlendiren Tanilli; 2003 Ekim ayında beyin damarlarından geçirdiği rahatsızlık nedeniyle oluşan konuşma güçlüğüne aldırmadan bu tür etkinlik davetlerine yüksünmeden katılmaktadır.
10–17 Ocak tarihleri arasında gerçekleştirilen Adana Kitap Fuarı Tanilli’nin insanlarla yüz yüze olmak için iyi bir fırsattı ve orada yerini aldı.
Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği ve Atatürkçü Düşünce Derneği Mersin Şubeleri’nin ortaklaşa düzenledikleri; Akdeniz Belediyesi Konferans Salonu’nda gerçekleştirilen “Türkiye Nereye Gidiyor” konferansının konuşmacısı tabii ki Server Tanilli idi. Yorgunluğu bu daveti kabul etmesini engellemedi ve salonu dolduran ve de ayakta kalan yüzlerce katılımcıya coşkulu bir konferans verdi.
Çizdiği tablo günün gerçekleri nedeniyle iç açıcı olmasa da çözüm ve umut üzerine çarpıcı örnekler verip aydınlanmanın yılmaz bir savunucusu olarak salondaki karamsar havayı dağıttı.
Konferans nedeniyle yakından tanıma fırsatı bulduğum Server Tanilli’nin yaşama azmine, mücadeleci özelliğine ve alçak gönüllü kişiliğine bir kez daha hayran oldum.
Ve bir kez daha; umudun timsali bu güzel insan sayesinde, insanlığa dair umutlarımı tazelemiş oldum.”
Yaşamında bize ışık olan sevgili Server Tanilli Hocamız, şimdi ışıklar içinde yolculuğuna devam ediyor.
Ruhu şad olsun!

Dr. Nedim İnce
Mersin / 04. 12. 2011